DEKORASYONDA AHŞAP BOYAMANIN TANIMI VE TARİHÇESİ

Ahşap Boyamanın Tanımı:

Ağaçtan hazırlanan eşyalar üzerinde yapılan boya, cila, vernik işlemlerinin tümüne ahşap boyama (üst yüzey işlemleri) adı verilir. Ahşap boyama eşyaların güzelleştirilmesi ve dış etkilerden korunması amacı ile yapılmaktadır.

Dekorasyonda Ahşap Boyamanın Tarihçesi:

Ahşap eşyaların güzelleştirilmesi ve dış etkilerden korunması amacı ile yapılan boyama, özellikle de vernikleme M.Ö. 200 Yılında Çin Han devrinde bulunmuştur. O zamana ait çalışmalar, üst yüzey işlemleri yönünden oldukça yüksek bir düzeyi belirler. M.Ö. yapılan ahşap boyamalarında en çok kırmızı ve siyah renkler kullanılmıştır.

16.yy da ahşap boyama sanatı hakkındaki ilk bilgiler Avrupa ya ulaştığında büyük ilgi görmüş, basta İtalya olmak üzere Hollanda, İngiltere gibi birçok Avrupa ülkesinde geniş bir kesim tarafından çalışılmıştır. Mobilyaların boyanması ve üzerlerine resimler yapılarak süslenmesi ilk defa İtalya da moda olmuştur. Boyalı ve süslemeli mobilya modası hızla yayılmıştır.
Ahşap boyamada üst yüzey işlemlerinin gelişip zenginleşmesi bu alanda aralıksız ve yoğun araştırmaların sürdüğünü gösterir. Her yeni buluş, ahşap boyama endüstrisine yeni gereçler kazandırmaktadır. Ahşap boyama sanatı günümüzde bütün dünyada uygulanılan bir sanat dalıdır. Yine basta İtalya olmak üzere
Amerika, İngiltere, Fransa, hatta Afrika’da da sayısız ahşap boyama sanatçıları sanatlarını bütün insanlarla paylaşmaktadırlar.

Bugün ahşap boyama olarak bildiğimiz bu sanatın geçmişi kültürümüzde çok eskilere dayanmaktadır. Adını ilk olarak Edirnekari olarak duyuran bu sanat, 14. yy.dan sonra ahşap ve deri gibi çeşitli malzemeler üzerine uygulanmıştır.
Ciltçilikte de uygulanan bu bezeme sanatıyla kök boya ve altın varak ile nakışlar yapılmış, lake denilen cila yapılarak son haline getirilmiştir. Bu bezeme sanatının çıkış noktası saray kenti Edirne’dir.
Kapı kanatları, tavanlar, çeyiz sandıkları, dolap kapakları, para kutuları, ahşap pencere kepenkleri ve cilt kapaklarında kullanıldığı görülmüştür. Kimi zaman diğer ahşap süsleme teknikleriyle de beraber kullanıldığı olmuştur. Bunlar ahşap üzeri kakma ve oyma sanatlarıdır.

Edirnekari süslemede geleneksel rumi motifler ( stilize edilmiş hayvan figürleri ), hatayi motifler ( stilize edilmiş çiçek desenleri ) ve Çin bulutu denilen motifler hakimdi. Sonraları bu motiflere barok ve rokoko tarzı desenler de ilave edilmiştir. Buket halinde kurdeleli çiçekler ve vazolu demetler halinde de desenlemeler uygulanmıştır.
Meyve motifleri, sepette tanzimler ve manzara, gemi gibi motifler de kullanıla gelmiştir. Bu motiflerde desenleri ortaya çıkarma amacıyla verilen ışık ve gölge; taramalar, tonlamalar ve konturlarla şekil almıştır.
Türk süsleme sanatında Şükufe tarzı olarak bilinen natürmort çalışmaları natüralist bir üslupla gül, karanfil, lale, sümbül, kasımpatı, hanımeli gibi motifler ahşaba işlenmiştir. Bu sanatın en güzel örnekleri Edirne Sarayı ve Topkapı Harem Dairesi süslemelerinde görülmektedir.